Bài giảng Quản trị chiến lược kinh doanh - Chương 4: Phân tích nguồn lực nội bộ doanh nghiệp - Nguyễn Văn Sơn

Nội dung text: Bài giảng Quản trị chiến lược kinh doanh - Chương 4: Phân tích nguồn lực nội bộ doanh nghiệp - Nguyễn Văn Sơn

1. Ch ươ ng 4 QU N TR CHI N L ƯC PhânPhân tt ííchch ngungu nn llcc nn ii bb doanhdoanh nghinghi pp Ti n s ĩ Nguy n V ăn S n Mc tiêu nghiên c u 1. Phân tích các y u t ngu n l c n i b và tác đng c a chúng đn chu i giá tr . 2. Tìm hi u cách th c ki m sốt ngu n l c ni b ca doanh nghi p. 3. Nm đưc ph ươ ng pháp đánh giá tác đng c a ngu n l c n i b . 4-2 1
2. Ni dung c ơ b n 1. Khái ni m ngu n l c n i b . 2. Các y u t ngu n l c n i b . 3. Tác đng c a ngu n l c n i b đn vi c hình thành chu i giá tr . 4. Ki m sốt và đ ánh giá tác đng c a ngu n l c n i b . 4-3 Kh ái ni m ngu n l c n i b
   Phân bi t c ăn b n gi a mơi tr ưng bên ngồi vàmơitrưng n i b doanh nghi p.
   Quan đim c ơ b n v ngu n l c n i b ca m t cơng ty.
   S cn thi t ph i nh n d ng rõ các đim mnh, đim y u trong ngu n l c n i b . 4-4 2
3. Phân bi t c ăn b n gi a mơi tr ưng bên ngo ài v àmơitrư ng n i b doanh nghi p PhânPhân t tíchích mơimơi trtr ưưngng bênbên ngongồiài chocho tata bibitt cơngcơng tyty ccĩĩ th th llàmàm g gìì ? ? LLii thth ccnhnh tranhtranh ccaa cơngcơng tyty PhânPhân t tíchích mơimơi trtr ưưngng nnii b b chocho tata bibitt cơngcơng tyty ccĩĩ kh kh năngnăng llàmàm g gìì ? ? 4-5 Quan đim c b n v ngu n l c n i b ca m t cơng ty
   Ngu n l c n i b bao g m:  Tài nguyên nhân l c;  Tài s n h u hình và vơ hình.
   Kh năngt ch c khai thác ngu n l c.
   Cn ph i k t h p s dng ngu n l c thuê ngồi ( Outsourcing ) đ tăng hiu qu khai thác ngu n l c n i b . 4-6 3
4. S cn thi t ph i nh n d ng rõ c ác đim mnh, đi m y u trong ngu n l c n i b
   Ngu n l c n i b cơng ty b c l ra qua nh ng đim m nh vàđim y u c a nĩ.
   Nh n th c rõ các đim m nh, đim y u:  Cho phép nhà qu n tr vn d ng t t nh t đ to ra l i th cnh tranh cho cơng ty; và  Bi t cách khai thác ngu n l c n i b sao cho cĩ hi u qu nh t trong quá trình sáng to ra giá tr và li nhu n cho cơng ty. 4-7 Các y u t ca ngu n l c n i b
   Tài nguyên nhân l c.
   Tài s n h u hình.
   Tài s n vơ hình.
   Kh năng t ch c khai thác các ngu n tài nguyên c a doanh nghi p. 4-8 4
5. Tài nguyên nhân l c
   Lc l ưng lao đng c a cơng ty, g m cĩ qu n tr các c p và cơng nhân.
   Các y u t kèm theo l c l ưng lao đng:  Tay ngh , kinh nghi m, kh nănglaođng.  Knăngqun tr .  Tinh th n trách nhi m, tính chuyên nghi p.  H th ng đào t o nghi p v ni b 4-9 Tài s n h u h ình
   Các ngu n tài chính:  Ngu n v n ch s hu.  Kh năngtăngmc huy đng v n c ph n.  Các ngu n v n vay.  Các ngu n thuê mua tài chính 4-10 5
6. Tài s n h u h ình
   Các ngu n tài s n v t ch t:  Nhà máy s n xu t, kho tàng.  Trang thi t b , phươ ng ti n v n t i.  H th ng l ưu thơng phân ph i.  Hàng hĩa, v t t ư t n kho.  H th ng cung ng nguyên li u 4-11 Tài s n vơ h ình
   Các tài nguyên v k thu t cơng ngh :  Bng phát minh sáng ch .  Bn quy n s hu trí tu .  Know-how, bí mt kinh doanh.  Qui trình đi m i s n xu t.  Ngu n sáng ki n c i ti n k thu t vơ t n trong l c l ưng lao đng 4-12 6
7. Tài s n vơ h ình
   Các tài s n vơ hình khác:  Li th v trí ca h th ng cơ s sn xu t kinh doanh.  S ni ti ng c a th ươ ng hi u, ch t l ưng sn ph m, d ch v .  S tín nhi m c a khách hàng, c a các nhà cung c p và cho vay 4-13 Kh năngt ch c khai th ác c ác ngu n tài nguyên c a doanh nghi p
   Ca b ph n qu n tr cp cao:  Tm nhìn chi n l ưc, kh năngtiênlưng các khuơn kh phát tri n t ươ ng lai.  Kh năngxâydng c u trúc t ch c, ph i hp và ki m sốt hi u qu .  Kh năngxâydng mơi tr ưng v ăn hĩa t ch c phù hp 4-14 7
8. Kh năngt ch c khai th ác c ác ngu n tài nguyên c a doanh nghi p
   Ca các b ph n ch c n ăng:  Qu n tr tài chính (b ng t ng k t tài s n, phân tích các ch s tài chính và hi u qu , tình hình huy đng và s dng v n ).  Qu n tr nhân s (y quy n, đng viên khen th ưng, duy trì ngu n v n nhân l c).  H th ng thơng tin (qui trình, cơng ngh x lý thơng tin, kh năng t ích h p thơng tin, bo m t thơng tin ). 4-15 Kh năngt ch c khai th ác c ác ngu n tài nguyên c a doanh nghi p
   Ca các b ph n ch c n ăng:  Qu n tr dây chuy n cung ng (logistics).  Qu n tr marketing (l a ch n th trưng m c tiêu, đng b hĩa h th ng marketing mix, hồn thi n d ch v khách hàng ).  Qu n tr sn xu t (qu n tr hàng t n kho, cung c p nguyên li u, năng l ưng, đm b o k thu t, đnh m c s n xu t, qu n tr chi phí, qu n tr năngsut, ki m tra ch t l ưng ). 4-16 8
9. Kh năngt ch c khai th ác c ác ngu n tài nguyên c a doanh nghi p
   Ca các b ph n ch c n ăng:  Cơng tác R&D (c i ti n và phát tri n s n ph m m i, đi m i thi t b , cơng ngh , ph i hp v i các đơ n v R&D chuyên nghi p).  Qu n tr ch t l ưng (áp d ng các h th ng qu n tr ch t l ưng phù hp).  Qu n tr ri ro (ki m sốt, t n cơng, phịng ng a, kh c ph c; k t h p áp d ng các cơng c tài chính đ qu n tr ri ro hi u qu ) 4-17 Tác đng c a ngu n l c n i b đ n vi c hình th ành chu i gi á tr
   Khái ni m chu i giá tr .
   Quá trình sáng t o chu i giá tr .
   Tác đng c a ngu n l c n i b đn vi c hình thành chu i giá tr .
   Các y u t thuê ngồi ( Outsourcing ) đ b sung cho ngu n l c n i b . 4-18 9
10. Kh ái ni m chu i gi á tr
    Chu i giá tr (Value chain ) là các giá tr kt tinh vào s n ph m trong quá trình sn xu t đ cung c p cho khách hàng.
    Chu i giá tr khơng ch ph thu c vào quá trình s n xu t mà cịn ph thu c vào s cm nh n c a khách hàng.
    Giá tr cm nh n c a khách hàng th ưng ln h ơn giá bán s n ph m. 4-19 Minh h a chu i gi á tr V – P  V : giá tr cung c p (theo c m nh n c a P – C khách hàng).  P : giá bán s n ph m. V  C : t ng chi phí. P  P – C : l i nhu n biên C C t ca doanh nghi p.  V – P : th ng s ca khách hàng. 4-20 10
11. Qu á tr ình s áng t o chu i gi á tr
    Quá trình sáng t o chu i giá tr bao g m mt chu i ho t đng liên t c đ chuy n đi các y u t đu vào ( Inputs ) ra thành ph m ( Outputs ).
    Phân tích tồn di n quá trình sáng t o chu i giá tr s cho phép nh n th c đy đ các đim m nh, đim y u và kh năng sinh l i c a doanh nghi p. 4-21 Tác đng c a ngu n l c n i b đ n vi c hình th ành chu i gi á tr C C á á c ho c ho L Qu n tr tng qu át ii n n h t t h t t Qu n tr tài nguyên nhân l c u đ đ Qu n tr tài nguyên nhân l c n ng bng ng bng b iiê Ph át tri n k thu t cơng ngh n t tr tr T ch c mua h àng t t u u n o u u n o ra ra v ch v ch à à t v v đ đ đ đ D n D Xu n Xu iiê b nh s nh b nh s nh tiêu th tiêu th à à n u h u u h u u h n Marketing & Marketing & ii i i Logistics Logistics Logistics Logistics ð ð L Các ho t đng ch ính 4-22 11
12. Các ho t đng b tr Qu n tr Tác đng t ng h p lên tồn b tng quát quá trình sáng t o chu i giá tr :  Kh năng phi h p và tích h p các ho t đng sáng t o chu i giá tr .  Hi u qu ca h th ng k ho ch.  Kh năng tiên liu và ng bi n tr ưc các s ki n bi n đng mơi tr ưng.  Kh nănghuyđng v n lãi su t th p.  Quan h tt v i các nhĩm liên quan.  Tác đng c a v ăn hĩa t ch c và danh ti ng c a doanh nghi p 4-23 Các ho t đng b tr Gi i quy t tuy n d ng, đ ào t o, qu n lý s dng lao đng: Qu n tr tài  Cơ ch tuy n d ng, phát tri n và nguyên nhân l c duy trì lc l ưng lao đng.  Quan h tt v i liên đồn lao đng.  To mơi tr ưng làm vi c t t, gi m tình tr ng lãn cơng, đ ình cơng.  Các ch ươ ng trình khen th ưng, đng viên l c l ưng lao đng. 4-24 12
13. Các ho t đng b tr Tác đng tồn di n đn vi c h p lý hĩa qui trình s n xu t và hi n đi hĩa cơng ngh sn xu t:  ðy m nh cơng tác R & D . Phát tri n k  ði m i trang thi t b . thu t cơng ngh  Phát huy sáng ki n c i ti n k thu t trong l c l ưng lao đng.  ðm b o tính chuyên nghi p cao ca đi ng ũlaođng k thu t. 4-25 Các ho t đng b tr To ngu n cung c p các y u t đu vào cho s n xu t:  T ch c mua nguyên li u đm b o lưng hàng cung c p n đnh, ch t lưng t t, giá ph i ch ăng.  Phát tri n quan h tt đp lâu dài vi các nhà cung c p. T ch c mua hàng  Tìm nhi u ngu n cung c p đ xoay vịng, tránh l thu c vào m t nhà cung c p. 4-26 13
14. Các ho t đng ch ính Logistics Ph i h p ho t đng ti p nh n, đu vào d tr , phân ph i các y u t đu vào đ cung ng s n xu t:  B trí màng l ưi cung ng h p lý.  T ch c t t h th ng ki m tra ch t lưng và bo qu n nguyên li u.  Chú tr ng ki m sốt đm b o cung ng nguyên li u k p th i.  Thi t k và b trí h th ng kho tàng m t cách khoa h c. 4-27 Các ho t đng ch ính Ph i h p ho t đng đ bi n các yu t đu vào ra thành ph m: ðiu hành  T ch c s n xu t và qu n lý đnh sn xu t mc s n xu t cĩ hi u qu .  Nâng cao trình đ tđng hĩa s n xu t.  Xây d ng các h th ng ki m tra ch t l ưng thành ph m.  Thi t k và b trí sàn thao tác trong nhà máy m t cách khoa h c. 4-28 14
15. Các ho t đng ch ính Ph i h p ho t đng t p k t, d tr và phân ph i s n ph m, d ch vđn ng ưi mua cu i cùng:  Ti ưu hĩa l ch trình v n chuy n. Logistics  Ti ưu hĩa màng l ưi d tr và đu ra bo qu n thành ph m.  Vn chuy n hàng hĩa kh i l ưng ln đ ti t ki m chi phí.  ðm b o ch t l ưng bao bì và thi t b đ ĩng gĩi. 4-29 Các ho t đng ch ính Ph i h p ho t đng đ giành ưu th cnh tranh, nâng cao và gi vng th ph n:  Nghiên c u nhu c u, nh n d ng khách hàng m c tiêu.  La ch n th trưng m c tiêu và đnh v sn ph m. Marketing & tiêu th  Chính sách giá c.  T ch c qu n lý kênh phân ph i.  Ho t đng xúc ti n th ươ ng m i. 4-30 15
16. Các ho t đng ch ính Cung c p d ch v b sung đ hồn thi n s n ph m:  ðm b o đy đ các d ch v : giao hàng, l p ráp, hưng d n k thu t, bo hành, b o trì sn ph m  Tư v n tiêu dùng và các d ch v ch ăm sĩc khách hàng.  Tài tr bán hàng tr ch m, tr gĩp.  Nghiên c u thơng tin ph n h i và Dch v ph n ng nhanh v i nh ng yêu cu v dch v ca khách hàng. 4-31 Các y u t cĩ th thuê ngo ài đ b sung ngu n l c n i b C C á á c ho c ho L Thuê c ơ s h tng ii n n h t t h t t Thuê b máy qu n lý, đ ào t o u đ đ Thuê b máy qu n lý, đ ào t o n ng bng ng bng b iiê Thuê mua t ài ch ính, licensing n t tr tr Thuê d ch v mua h àng t t o o v ch nh v ch nh à à t à à u u ra u u ra D n D n ê u u v u u v n n xu i n n xu i đ đ u u h u u h b b s s đ i n i đ n marketing đ marketing đ u h n ii Thuê logistics Thuê logistics Thuê logistics Thuê logistics Thuê Thuê Thuê Thuê L Thuê trung Thuê gian Thuê trung Thuê gian L Các ho t đng ch ính 4-32 16
17. Lý do c ác doanh nghi p s dng ngu n lc thuê ngo ài
    ðy nhanh ti n đ sn xu t kinh doanh.
    M rng ho t đng c a doanh nghi p m t cách ti t ki m v n đu t ư nh t.
    Nâng cao hi u qu ca ngu n l c n i b .
    Phân tán r i ro c a doanh nghi p.
    Tăng kh năngsinhli c a doanh nghi p. 4-33 Ki m so át v àđ ánh gi á tác đng c a ngu n l c n i b
    Mc đích: đ ánh giá các đim m nh, đim yu vànănglc c nh tranh c a cơng ty.
    Yêu c u: cĩ k ho ch ki m sốt n i b tồn di n, c p nh t thơng tin liên t c.
    Cơng c đ ánh giá:  Tiêu chu n đánh giá li th cnh tranh.  Ma tr n đánh giá các y u t bên trong (IFE). 4-34 17
18. Tiêuchu nđ ánhgi á lith cnhtranh Ngu n l c hay kh năng ca doanh nghi p ðánh giá tác đng đn cĩ giá quí khĩ bt khĩ li th cnh tranh tr ln hi m ch ưc thay th No No No No Khơng cĩưuth cnh tranh Yes No No No Tươ ng đươ ng đi th cnh tranh Yes Yes No No Cĩưuth cnh tranh t m th i Yes Yes Yes Yes Cĩưuth cnh tranh lâu dài Ngu n: Jay Barney, “Ngu n l c cơng ty và li th cnh tranh lâu dài”, Journal of Management 17 (1991). 4-35 Matr nđ ánhgi á cácy ut bêntrong (IFE InternalFactorEvaluationMatrix)c aFredR.David
    Mc đích, ý ngh ĩa:  Lưng hĩa tác đng c a ph n l n các y u t bên trong cĩ nh h ưng quan tr ng đn kh năngs áng t o giá tr và kh năngsinh li c a cơng ty.  Qua đĩ, đánh giánănglc c nh tranh c a cơng ty m nh hay y u, đang v th nào so v i các đi th cnh tranh trong ngành ? 4-36 18
19. Matr nđ ánhgi á cácy ut bêntrong (IFE InternalFactorEvaluationMatrix)c aFredR.David
    Qui trình đánh giá cĩ5 bưc: (1) Li t kê các y u t đưc đánh giá. (2) n đnh tr ng s ca t ng y u t đ ánh giá. (3) ðánh giá mc tác đng c a t ng y u t . (4) ðánh giá tm quan tr ng c a t ng y u t . (5) ðánh giá chung tác đng c a các y u t bên trong. 4-37 Li tkêc ácy ut đ ưcđ ánhgi á
    Căn c vào k t qu theo dõi ki m sốt ngu n l c n i b đ la ch n.
    ðưc ch n là các y u t cĩ nh h ưng quy t đnh đn s thành cơng c a cơng ty, bao g m c đim m nh vàđim y u.
    Danh m c cĩ th tp h p t 10 – 20 y u t, tùy t ng cơng ty c th . 4-38 19
20. nđ nhtr ngs cat ngy ut đ ánhgi á
    Tr ng s ca y u t Xi bi n thiên trong kho ng 0,00 < T i < 1,00 (cĩ th ly 2, 3 hay 4 s l sau d u th p phân, tùy ý).
    Tr ng s tăngt l thu n v i t m quan n tr ng c a t ng y u t , và∑ T i = 1,00 . i=1 n là số yếu t ố
    Tm quan tr ng (tr ng s ) c a m i y u tđưc n đnh d a trên c ơ s th ng kê kinh nghi m theo ngành. 4-39 ðánhgi á mct ácđ ngc at ngy ut
    Mc tác đng c a y u t Xi bi n thiên trong kho ng 1 ≤ Pi ≤ 4. M c y u nh t cĩ Pi = 1; và mc m nh nh t P i = 4.
    Vi c xác đnh m c tác đng c a t ng yu t đn s hình thành n ăng l c c nh tranh c a cơng ty d a trên c ơ s th ng kê kinh nghi m trong n i b . 4-40 20
21. ðánhgi á tmquantr ngc at ngy ut
    Tính đi l ưng Q i = T i x P i.
    Qi làđim s nĩi lên t m quan tr ng c a yu t Xiđi v i ho t đng c a cơng ty.
    Nĩi khác đi, Q i là mc đnh l ưng đánh giá sđ ĩng gĩp c a y u t Xi vào vi c hình thành v th cnh tranh c a cơng ty. 4-41 ðánh gi á chung t ác đng c a c ác y u t bên trong n n
    Tính ∑ Q i ; và ta cĩ.1 ≤∑ Q i ≤ 4 i =1 n là số yếu t ố i =1
    ðĩ là tng s đim đánh giá chung tác đng c a các y u t bêntrongđn v th cnh tranh c a cơng ty trong ngành.
    Qui ưc: t ng s đim b ng 1 cĩ ngh ĩa là ngu n l c n i b cơng ty kém, v th cnh tranh y u nh t trong ngành; b ng 2,5 là trung bình; b ng 4 là mnh nh t. 4-42 21
22. Ví d:Matr nIFEc aVinafoodII,2006 TT CÁC Y U T BÊN TRONG CĨ NH H ƯNG QUAN TR NG Ti Pi Qi 1 Vinafood II đã c ph n hĩa và tái c u trúc theo mơ hình T p đồn kinh t 0,10 4 0,40 2 S cơng ty thành viên c a T p đồn phân b tr i dài t ð à Nng đn Cà Mau 0,05 3 0,15 3 Thi t b và cơng ngh ch bi n g o c a T p đồn hi n đi nh t Vi t Nam 0,08 4 0,32 4 Màng l ưi cung ng nguyên li u (lúa) ph kín ðng b ng sơng C u Long 0,07 4 0,28 5 ðã xây d ng xong khu liên h p ch bi n – cng – kho ngo i quan Bình Khánh 0,05 3 0,15 6 Các đơ n v thành viên đã xây d ng xong h th ng qu n tr ch t l ưng ISO 9000 0,06 3 0,18 7 ði ng ũ qu n lý đu cĩ trình đđi h c tr lên vàđưc luân phiên đi tu nghi p 0,09 4 0,36 8 Vn luân chuy n d i dào vàđãgii quy t d t đim tình tr ng n xu t n đng 0,08 4 0,32 9 Tp đồn đã n i m ng t đng hĩa x lý thơng tin trong tồn h th ng 0,04 3 0,12 10 Ch t l ưng g o xu t kh u c a T p đồn đã đưc nâng lên ngang v i Thái Lan 0,08 3 0,24 11 Ch ưa xây d ng th ươ ng hi u riêng cho g o xu t kh u Vinafood II 0,10 1 0,10 12 Ch ưa m chi nhánh t i các th trưng truy n th ng 0,05 1 0,05 13 Ch ưa chú tr ng th a đáng đn cơng tác R&D 0,05 2 0,10 14 Ho t đng ch bi n th c ph m phát tri n ch m so v i t m c ca T p đồn 0,07 2 0,14 15 Các ch đu m i nơng s n c a T p đồn ho t đng kém hi u qu 0,03 1 0,03 TNG C NG 1,00 2,94 4-43 Kt lu n
    Ngu n l c n i b làcơs quy t đnh kh năng c nh tranh và mc sinh l i c a m t doanh nghi p.
    Ki m sốt ch t ch vàđ ánh giáđ úng tác đng c a ngu n l c n i b s ph c v tt cho cơng tác qu n tr chi n l ưc.
    Cn k t h p v i ngu n l c thuê ngồi đ phát huy hi u qu kinh doanh t t nh t. 4-44 22
23. Câu h i th o lu n 1. Trình bày quan đim v ngu n l c n i b cơng ty và các y u t cơbn c a nĩ. 2. Phân tích tác đng c a ngu n l c n i b đn quá trình sáng t o chu i giá tr . 3. Ti sao doanh nghi p c n ph i s dng ngu n l c thuê ngồi ( Outsourcing ) ? 4. Nghiên c u tình hu ng và th o lu n v cách th c phát tri n ma tr n IFE. 4-45 23