Bài giảng Đánh giá tài liệu trên internet - Tôn Nữ Phương Mai

Nội dung text: Bài giảng Đánh giá tài liệu trên internet - Tôn Nữ Phương Mai

1. ĐÁNH GIÁ TÀI LIỆU TRÊN INTERNET Tôn Nữ Phương Mai Võ Trọng Phi Trình bày: Võ Trọng Phi phi.vt@lrc-hueuni.edu.vn Phòng Dịch vụ Thông tin Trung tâm Học liệu Đại học Huế 04/2010 1
2. Mục đích của bài giảng: giúp người học ⚫ Nắm được các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet ⚫ Đánh giá hiệu quả nội dung các trang web khác nhau 2
3. Nội dung bài giảng ⚫ Đặc điểm thông tin trên internet? ⚫ Cần vận dụng những kỹ năng gì khi đánh giá? ⚫ Các tiêu chí đánh giá trang web ⚫ Thực hành ⚫ Kết luận 3
4. Đặc điểm của thông tin trên Internet ⚫ Không được kiểm soát ⚫ Không được đánh giá trước khi đăng lên mạng ⚫ Thiếu ổn định ⚫ Lượng thông tin quá lớn và chất lượng khác nhau. 4
5. Đặc điểm tên miền và thể loại web Một số loại tên miền trả phí: Một số loại tên miền miễn phí: • .com: commercial/company – • co.cc thương mại • .tk • .gov: government – chính phủ • .uni.cc • .edu: education – giáo dục • .org: organization – tổ chức Đặc điểm: • .net: network – dịch vụ mạng - không cần nêu rõ danh tính khi đăng • .ac: academic – giáo dục đại học ký • .mil: millitary – quân sự - Không đảm bảo tính ổn định Đặc điểm: - Lưu danh tính khi đăng ký - Tính ổn định cao Các trang cá nhân theo sau: thường có các ký hiệu ~, % hoặc chữpeople , users. members 5
6. Cần vận dụng những kỹ năng gì khi đánh giá? Kỹ năng thư viện: tìm kiếm thư mục, danh Kỹ năng bạ đọc Kỹ năng web: tìm kiếm thông tin trên web Vận dụng tư duy phân tích, cảnh giác, nghi ngờ 6
7. Một số tiêu chí đánh giá Các tiêu chí chung cho mọi loại hình tài liệu Về mặt Thông tin thư mục: Về mặt nội dung: • Tác giả • Đối tượng đọc giả • Ngày xuất bản • Quan điểm trình bày • Số tái bản/số lần chỉnh • Phạm vi giải quyết vấn đề sửa, bổ sung • Mức độ chính xác • Đơn vị xuất bản (nhà • Phong cách viết xuất bản, tên tạp chí • Ý kiến thẩm định chuyên ngành) 7
8. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 1. Thông tin tác giả 2. Mục đích 3. Phạm vi chủ đề 4. Tính cập nhật 5. Tính khách quan 6. Tính chính xác 8
9. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet Tìm câu trả lời 1. Thông tin tác giả • Xem thông tin về tác giả (trình • Tác giả: độ, công việc, liên lạc ) ở đầu • Là ai? hoặc cuối trang web. • Có đáng tin cậy? • Tìm trang chủ của tác giả trên Học hàm/học vị là web gì? • Tìm ở danh bạ hoặc nguồn • Đang làm việc cho thông tin thư mục (bibliographic ai? (trường ĐH, tổ sources) chức?) • Tra cứu thư mục trực tuyến để • Có nổi tiếng trong tìm thêm các tác phẩm khác lĩnh vực chuyên môn của tác giả. của mình không? • Vốn kiến thức của người đánh giá 9
10. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 1. Thông tin tác giả (tt) • Tìm câu trả lời • Chủ thể thực sự xuất • Xem thông tin chủ thể xuất bản bản trang web là ai? ở mụcAbout us, Profile, kiểm (một tổ chức, thành tra đường dẫn (~, members, viên của một tổ staff ) kiểm tra tên miền chức, một cá nhân • Vốn kiến thức của người đánh độc lập ) giá • Trang web đăng tải thông tin có xuất phát từ máy chủ miễn phí, như Tripod, 110mb, hay không? 10
11. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 2. Mục đích Tìm câu trả lời • Trang web nhằm mục • Xem ở lời giới thiệu của đích gì? Tác giả có nêu trang web rõ mục đích không? • Xem tên miền (.edu, .org, • Cung cấp thông tin .gov ) • Trình bày ý kiến • Trang web có cấu trúc • Giải trí, thuyết phục logic không? Có tập trung • Nhại theo một trang vào mục đích chuyển tải khác thông tin không? • Trang web dành cho đối • Các liên kết có liên quan tượng nào? với chủ đề không? • Nội dung có tập trung vào mục đích chuyển tải thông tin không? 11
12. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet □ Tìm câu trả lời ⚫ 3. Phạm vi chủ đề • Trang web tập trung vào □ Nhan đề của trang web vấn đề gì? □ Phần giới thiệu trang web • Các ý chính có được trình bày rõ ràng không? □ Cấu trúc trang web • Việc di chuyển từ phần □ Các liên kết trong trang này sang phần khác có dễ không? hoặc đến các trang khác • Mức độ sâu-rộng đến □ So sánh nội dung với các đâu? Phù hợp nhu cầu trang cùng chủ đề sử dụng không? □ Vốn kiến thức của người đánh giá 12
13. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 4. Tính cập nhật Tìm câu trả lời • Ngày tạo lập trang • Đầu hoặc cuối trang web? web. • Ngày đăng tải thông • Trang web có dấu hiệu tin? ngưng hoạt động • Ngày thông tin được không? cập nhật? • Các liên kết có hoạt • Chủ đề bàn đến có động không? cần thông tin cập nhật không? • Các liên kết có được cập nhật không? 13
14. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 5. Tính khách quan Tìm câu trả lời • Trang web có bị ảnh • Lời giới thiệu trang web. hưởng bởi thiên • Nội dung các quảng cáo kiến không? đăng trên trang web • Quan điểm của tác giả là gì? có được • Thông tin về đơn vị tài trợ nêu rõ không? (thương mại hay giáo dục) • Tác giả có đề cập • Kiểm tra văn phong của tác đến mục đích của giả trang web không? • Tìm tài liệu cùng chủ đề để • Có nêu rõ thể loại so sánh web và đối tượng người đọc không? • Vốn kiến thức của người đánh giá 14
15. Các tiêu chí đánh giá thông tin trên Internet 6. Tính chính xác Tìm câu trả lời • Nội dung thông tin có đáng tin cậy không? • Xem tác giả là ai? Làm việc cho tổ chức nào? • Nội dung thông tin có giống các trang web • Xem nội dung chính khác cùng chủ đề không? • Tìm đọc lời bình tác phẩm đó • Trang web được người khác đánh giá như thế • Xem văn phong của tác nào? giả • Có lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp không? • Xem phần tài liệu tham khảo • Có cung cấp nguồn gốc thông tin không? • Vốn kiến thức chuyên môn của người đánh giá 15
16. Một số lưu ý khác khi đánh giá trang web Các mục trên trang web cần lưu ý đến: • Giới thiệu về trang web • Thông tin liên hệ • Thời gian cập nhật • Quy ước, chính sách đối với người sử dụng • Liên kết • Nguồn tài liệu. 16
17. Một số thông tin thiếu kiểm soát trên Internet • Trang chính thức của Nhà Trắng: • Trang “châm chọc” Nhà Trắng: • Trang chính thức của WTO và trang web nhại theo: • • • 17
18. Thông tin trên Internet: biến cái không thể thành có thể • Chọn gene để sinh con không bệnh tật • • Nuôi mèo kiểu bonsai • • Người đàn ông mang thai đầu tiên: • 18
19. Một số trang web giúp xác định các trang web/thông tin “ma” (hoaxes) • Quackwatch • • Trang tự học giúp xác định những thông tin “ma” trên Internet của Thư viện Y học quốc gia (Mỹ) • • Museum of Hoaxes • • Google Directory: • Reference > Education > Instructional Technology > Evaluation > Web Site Evaluation > Hoax Sites 19
20. Thực hành Nêu ý kiến của bạn về độ tin cậy của các trang web sau: • The Whirled Bank Group: • Moon Beam: • Colony Invest Management Inc:
21. Kết luận Đánh giá, đánh giá và đánh giá ◼ Nguồn ảnh: Internet literacy by Hofstetter, F. T. (2003). Boston: McGraw-Hill/Irwin. 21
22. Tài liệu tham khảo • Carol Grotnes Berk and Information Commons Library. (2008). Information Resources : learn what makes a quality information sources. Truy cập ngày 01/01/2010, từ • Huỳnh, Đ.C. (2008). Hướng dẫn biên soạn tài liệu đọc thêm (dùng cho giảng viên các khóa học qua mạng). Huế: Đại học Huế. • Huỳnh, T.X.P. (2010). Đánh giá thông tin. Tài liệu hội thảo Nâng cao năng lực truy cập và sử dụng các nguồn thông tin điện tử, Huế. • Huy, N. (2010). Đánh giá thông tin trên Internet. Truy cập ngày 20/4/2010, từ www.vietnamlib.net/dao-tao-nguoi-dung-tin/danh-gia-thong-tin-tren- internet- • Lesley University. (2007). Evaluating website. Truy cập ngày 31/03/2010, từ • Motz, K. (2009). Internet Evaluation. Truy cập ngày 20/4/2010, từ • The University of Louisville. (2008). Critical evaluate sources. Truy cập ngày 04/01/2010, từ evaluation-of-resources.html#Objectivity. 22